initieel, aanvankelijk
Een initiaal is de beginletter van een woord, zin, alinea of hoofdstuk die afwijkt van de broodtekst in afmeting, uiterlijk en versiering. Het woord initiaal komt uit het Latijn van initium, begin, en betekent aan het begin staand.
Een versierde en vergrote letter werd in middeleeuwse handschriften en soms ook in latere teksten gebruikt om de tekst te structureren. Er werden geen inhoudslijst gebruikt, maar dankzij de miniaturen en initialen van verschillende grootte werd de tekst logisch ingedeeld. De versiering van letters kon allerlei vormen aannemen, zo kwam het voor dat letters werden vervangen door objecten. Zo verwees een persoon met uitgestrekte armen naar de letter T en kon een ronde bloem verwijzen naar de letter O. Een prachtig voorbeeld hiervan is de letter S hiernaast.
Bij het benoemen van personen worden soms initialen gebruikt. Deze bestaan dan uit de voorletter(s) en de eerste letters van de achterna(a)m(en). De in hoofdletters geschreven naam en voornaam van een persoon wordt ook onder het begrip initialen gerekend. De reden van de eerste letters is om het kort te houden, soms om een zekere anonimiteit te waarborgen. Bij rechtsprocedures wordt in de pers nogal eens volstaan met het weergeven van initialen.
Een paraaf bestaat meestal uit de meer of minder sierlijk geschreven initialen.
Een initiaal kan ook een bijzondere vorm van afkorting zijn, een belangrijk voorbeeld van een initiaal, die als afkorting dient, is INRI.
De grootte van een initiaal is vaak meerdere regels hoog en in de meest eenvoudige vorm is dit het enige onderscheidende kenmerk:
Lorem ipsum dolor sit amet, consectetur adipisicing elit, sed do eiusmod tempor incididunt ut labore et dolore magna aliqua. Ut enim ad minim veniam, quis nostrud exercitation ullamco laboris nisi ut aliquip ex ea commodo consequat. Duis aute irure dolor in reprehenderit in voluptate velit esse cillum dolore eu fugiat nulla pariatur. Excepteur sint occaecat cupidatat non proident, sunt in culpa qui officia deserunt mollit anim id est laborum.